Blog / Çevre Dostu Büyümeye Doğru
Çevre Dostu Büyümeye Doğru
Çevre dostu büyümenin kaynakları Çevre dostu (yeşil) büyüme, ekonomik ve çevresel sorunların üzerine gitme potansiyeline sahiptir ve aşağıda belirtilen kanallardan yeni büyüme kaynakları ortaya çıkarabilir: • Üretkenlik: Kaynakların ve doğa varlıklarının kullanımında verimlilik artışı için teşvikler.
• Yenilik: Çevre sorunlarını ele almak için yeni yollara olanak sağlayan çerçeve koşullar ve politikalarla desteklenen yenilik fırsatları. • Yeni pazarlar: Yeşil teknolojilere, mallara ve hizmetlere talebi teşvik ederek yeni pazarlar oluşturmak; yeni iş olanakları için potansiyel oluşturmak.
• Güven: Devletlerin başlıca çevre sorunlarıyla nasıl ilgilenip çözecekleri konusunda daha fazla istikrar ve öngörülebilirlik sağlanması yoluyla yatırımcı güvenini artırmak.
• İstikrar: Örneğin, kamu harcamalarının bileşimini ve verimliliğini yeniden gözden geçirerek ve kirletme bedeli ödetme yoluyla kamu gelirlerini artırarak mali konsolidasyonu destekleme, kaynak bedeli değişkenliğini azaltma ve daha dengeli makro ekonomik koşullar.
• Kaynak darboğazları: Su kaynakları kıt olduğu ya da kaliteleri düştüğü (örneğin tuzdan arındırma donanımları) zaman gereken sermaye yoğun altyapılarda olduğu gibi yatırım maliyetlerini artırırlar. Bu bağlamda, doğa sermayesindeki kayıp ekonomik faaliyetten elde edilen kazancın ötesine geçerek, büyümenin gelecekte sürdürülebilme olanağını ortadan kaldırabilir.
• Doğal sistemlerdeki dengesizlikler de daha derin, ani, çok zararlı ve geri dönülememe olasılığı bulunan etkilerin oluşması riskini artırır; örneğin bazı balık türlerinde olduğu gibi ve bütün hızıyla süregelen küresel iklim değişikliği altında biyoçeşitliliğin zarar görmesiyle olabileceği gibi.
Potansiyel eşikleri belirleme çalışmalarında, bazı durumlarda – iklim değişikliği, küresel azot çevrimleri ve biyoçeşitlilik kaybı – bu eşiklerin zaten aşılmış olduğunu göstermektedir. Çevre dostu büyüme için bir çerçeve Yeşil büyüme stratejileri uygulamanın ‘her derde deva’ bir reçetesi yoktur. Bir ekonominin çevre dostu büyüme yolu politik ve kurumsal ortama, kalkınma düzeyine, sahip olunan kaynaklara ve belli çevresel baskı noktalarına bağlıdır.
Gelişmiş, yükselen ve gelişmekte olan ülkeler, farklı ekonomik ve politik koşullara sahip ülkeler olarak farklı zorluklarla ve olanaklarla karşı karşıyadır. Öte yandan, her koşulda ele alınması gereken sorunlar vardır. En önemlisi, çevre dostu büyüme için her stratejinin merkezinde iyi ekonomi politikası yer alır. Büyümek ve daha yeşil bir büyüme yoluna geçişi mümkün kılmak için herhalde en iyisi esnek, dinamik bir ekonomidir. Büyümeyi yeşertmek, çevresel baskıları en aza indirmek için kaynakların çok daha verimli kullanılmasını gerektirir. Verimli kaynak kullanımı ve yönetimi ekonomi politikasının temel amacıdır ve normal olarak ‘yeşil’ bir gündemle bağlantılı olmayan birçok mali ve düzenleyici müdahaleye ihtiyaç duyulacaktır. Politik eylem, her durumda, sürece sadece geleneksel ‘yeşil’ politikalarla değil çok çeşitli politikalarla bakmayı gerektirir. Çevre dostu bir büyüme stratejisi, ekonomi ve çevre politikasının birbirlerini karşılıklı olarak güçlendiren yönlerini temel alır. Doğal sermayenin bir üretim faktörü olarak tam değerini ve büyümedeki rolünü dikkate alır.
Çevre ile ilgili kritik yerel, bölgesel ve küresel eşiklerin aşılmasından kaçınan yeni büyüme modellerine geçişi gerçekleştirmek için çevresel baskıları hafifletmenin uygun maliyetli yollarına odaklanır. İnovasyon çok önemli bir rol oynayacaktır. Mevcut üretim teknolojisinin ve tüketici davranışının sadece bir noktaya, bir sınıra kadar olumlu sonuçlar doğurması beklenebilir ki, bu sınırın ötesinde doğal sermayenin tüketilmesinin, büyümenin geneli üzerinde olumsuz etkileri vardır. Her durumda bu sınırın tam nereye uzandığını bilmiyoruz ama inovasyon yapılmadığı durumda tüketilen doğal sermayeyi tekrar yerine koyabilme kapasitesinin sınırlı olduğunu iyi biliyoruz. İnovasyon, bu sınırı ileri iterek, büyümeyi doğal sermayenin tüketilmesinden ayrıştırmaya yardımcı olabilir.
Çevre dostu bir büyüme stratejisi ekonomik ilerlemenin bir ölçüsü olarak GSYİH’ya odaklanmanın doğal varlıkların zenginliğe, sağlığa ve refaha katkısını göz ardı ettiğini de kabul eder. Bu nedenle, büyümenin kalitesini ve bileşimini ve bunun insanların zenginliğine ve refahına nasıl etki ettiğini içeren çeşitli ilerleme ölçüleri kullanmayı hedefler. Ekonomik politika kararları daha uzun bir zaman ufkuna sahip olmalıdır. Büyüme ve teknolojik değişim modelleri; yol bağımlılığı, teknolojik ve kurumsal kenetlenme oluşturarak birbirleri üzerine inşa edilirler.
Çevresel etkiler de birikerek çoğalırlar ve bazen geri dönüşsüzdürler. Bunlar bugünün kararları ve gelecekteki ekonomik olanaklar arasında güçlü bağlar oluştururlar. Çevre dostu büyüme politikalarını ve yoksulluğu azaltma amaçlarını birbirlerine uyumlu hale getirmek bu çerçeveyi yükselen ve gelişmekte olan ülkelere uyarlamak için önemli olacaktır. Çevre dostu büyüme ve yoksulluğu azaltma arasında, Binyıl Kalkınma Hedefleri doğrultusunda ilerleme sağlamak için yararlanılabilecek önemli birbirini tamamlayıcılar vardır. Bunlar; örneğin, çevresel baskıları hafifletirken insanlara daha verimli altyapı (su ve taşıma alanlarında vb.) sağlamayı, çevresel bozulmayla ilişkili olarak sağlıksızlaşmayı azaltmayı ve maliyetleri azaltabilecek ve üretkenliği artırabilecek verimli teknolojiler getirmeyi içerirler.
Doğal kaynakların düşük gelirli ülkelerdeki merkeziliği göz önünde tutulunca yeşil büyüme stratejileri çevresel risklere maruz kalmayı azaltabilir ve yoksulların geçim olanaklarını artırabilir. Çevre dostu büyüme stratejilerinin vazgeçilmez unsurları Çevre dostu (yeşil) büyüme stratejileri; firmaları ve tüketicileri çevre dostu davranmaya özendirmeli, işlerin, sermayenin ve teknolojinin daha çevre dostu faaliyetler doğrultusunda adil ve sorunsuz yeniden dağıtımını kolaylaştırmalı ve yeşil inovasyona yeterli teşvik ve desteği sağlamalıdır. Yanlış yönlendirilen devlet politikaları, piyasa kısıtlamaları ve çarpıklıkları tümüyle, ekonomik faaliyetten elde edilen özel getirilerle topluma tahakkuk eden genel faydalar arasında çoğu durumda bir boşluk ya da açıklık olması anlamına gelen, piyasa başarısızlıklarına yol açar veya piyasa başarısızlıklarından kaynaklanır. Çevre dostu büyüme politikaları açıklığı kapatmayı amaçlar ve getirilerin “yeşil” yatırımlara ve inovasyona yönelmesini artırır.
Bu politikalar toplumun dezavantajlı grupları için değişimin bölüşüm sonuçlarını en aza indirmeyi ve ekonomik performansı iyileştirme teşviklerini korurken firmalar üzerindeki olumsuz ekonomik etkileri yönetmeyi de amaçlar. Çevre dostu bir büyüme stratejisinin uygulanması iki geniş politika havuzundan alınan enstrümanların bir karışımını içerir. İlk havuz ekonomik büyümeyi ve doğal sermayenin muhafazasını karşılıklı olarak güçlendiren çerçeve koşulları içerir. Buna, iyi tasarlanır ve uygulanırsa kaynakların verimli tahsisini maksimize eden vergi ve rekabet politikası gibi temel mali ve düzenleyici ortam da dahildir. Bu gündem, ekonomi için olduğu kadar çevre için de iyi olabilecek şekilde, ekonomi politikasının gerçekleşmesine eklenmiş tanıdık bir gündemdir.
Bu ayarlamalara, doğal sermayeyi çok daha tutumlu ve verimli şekilde kullanırsak gerekli olan yaratıcılığa büyük önem veren inovasyon politikaları ** da eklenmelidir. İkinci havuzda doğal kaynakların verimli kullanımını teşvik etmeyi ve kirletmenin bedelini artırmayı hedefleyen politikalar yer alır. Bunlar fiyat tabanlı ve diğer politika enstrümanlarının bir karışımını içerirler. Yeşil büyüme stratejileri yeşil yenilenme için şu zorlukları aşmak zorundadır:
• Çevresel yan etkilerin birçoğu ya düşük fiyatlıdırlar ya da hiç fiyatları yoktur. Bu yan etkilerin sonuçları iyi anlaşılmayabilir. Örneğin, bir karbon fiyatı iklim değişikliğine çare bulabilmek için inovasyonu teşvik edebilir ama mevcut karbon fiyatı düzeyleri, önemli bir boşluk ve mesafe oluşturacak şekilde düşüktür.
• Mevcut teknolojilerin ve sistemlerin yol bağımlılığı ve hakimiyeti bazı yeni teknolojilerin rekabet etmesini, pazarda yer edinmesini ve payını arttırmasını çok güçleştirebilir ki, belli durumlarda geçici destek gerekmesinin nedeni budur. İnovasyon destek enstrümanları verimli teknolojilerin doğmasını ve yükselmesini teşvik ederken teknoloji kilitlenmesini, rekabet eksikliğini veya özel yatırımların dışa itilmesini en aza indirmek için dikkatle tasarlanmalıdır.
• Ticaret ve yatırım önündeki engeller yeşil teknolojilerin küresel olarak yayılmasını ve gelişmesini ciddi bir şekilde yavaşlatırlar. Fikri mülkiyet hakları güçlendirilir ve etkili biçimde korunurken, bu engellerin kaldırılması teknolojilerin gelişmesini, yayılmasını ve yabancı doğrudan yatırımların ve lisans vermenin kolaylaştırılması için zorunludur.
Büyümeyi yeşillendirmek, özellikle enerji, su, taşıma ve iletişim ağları gibi alanlarda, gelecek kuşak teknolojilerine uygun ağ altyapısı kurmaya yönelik teknolojiler de gerektirir. Çevre dostu altyapı yatırımları verimsiz büyüme modellerinin maliyeti yüksek içe kapanmalarından kaçınmaya yardımcı olabilir. Ekonomik büyümeyi hızlandırabilir ve sosyal açıdan ve sağlık alanında faydalar sağlayabilir.
Gelişmekte olan ekonomilerde, yeni altyapı geliştirme biçimlerine sıçrama fırsatları olacaktır. Kamu ve özel sektör finansmanının örneğin kamu-özel sektör ortaklıklarıyla, karma tarifeler ve vergilerle, düzenlemelerdeki engelleri kaldıran reformlar ve güvenli uzun dönem politikalarının sinyalleri yoluyla büyük kurumsal ortakların yatırım yapmalarını kolaylaştırarak ve kalkınma yardımıyla güçlendirilmesi, birçok ülkede büyük ölçekli yatırımlara olan gereksinim göz önünde bulundurulunca, zorunludur.
Son olarak, çevre dostu bir büyüme stratejisinin başarısı için eyleme yönelik iyi tanımlanmış bir çerçeve ve tutarlı bir dizi ekonomi ve çevre politikası kriteri oluşturmak son derece önemlidir. Bakanlıklar ve yönetim düzeyleri ve yönetim dışındaki paydaşlar arasında yüksek düzeyde bir koordinasyon oluşturmak, yerel koşullara uygun karma politikalar belirlemek gerekir. Birçok durumda, uygun kurumsal kapasite geliştirilmesi çevre dostu büyümenin temel ekonomik stratejilere ve diğer devlet politikalarına entegre edilmesi ve devletin finans, ekonomi ve çevre kurumlarının öncü bir rol üstlenmesini temin etmek için zorunlu bir koşul olacaktır.
