Blog / Sanayimizde Ar-Ge Hizmetleri ve 5746 Sayılı Ar-Ge Kanunu Uygulamaları
Sanayimizde Ar-Ge Hizmetleri ve 5746 Sayılı Ar-Ge Kanunu Uygulamaları
Prof. Dr. Ercan TEZER / Otomotiv Sanayii Derneği Genel Sekreteri Sanayimizde Ar-Ge Hizmetleri ve 5746 Sayılı Ar-Ge Kanunu Uygulamaları
Sanayimizin gelişiminde yeni bir süreç içinde bulunmaktayız. 9. Kalkınma Planı ile temel strateji “sürdürülebilir küresel rekabet gücüne ulaşmak” olarak belirlenmiştir. Bu hedef, ürün ve üretimle ilgili tüm süreçlerde yenilikçiliği öngörmektedir. Ar-Ge faaliyetleri de bunun önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Türkiye, 2023 yılına kadar dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmayı hedeflemektedir.
Bu önemli hedef, ekonominin tüm sektörlerinde ulusal ve küresel pazarlarda rakipler ile boy ölçüşecek teknolojik seviyeye ulaşmamızı ve bunu sürekli kılmamızı gerektirmektedir. Otomotiv sanayimiz son 10 yılda Ar-Ge alanında çalışmalarını artırmış, değişik mevzuat kapsamında sağlanan teşvikler ve Ar-Ge alanında gerçekleşen yatırımlar ile önemli bilgi birikimi ve insan gücü potansiyeli geliştirmiştir. Son olarak 2008 yılında uygulamaya giren 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’un Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygulanması başarı ile sürdürülmekte ve ülkemizde Ar-Ge faaliyetlerinin artırılmasında büyük payı bulunan otomotiv sanayi için büyük önem taşımaktadır.
Ar-Ge kanunu kapsamında 2012 Haziran ayı itibariyle 126 işletme Ar-Ge merkezi olarak faaliyet göstermektedir. Otomotiv sanayimiz de bu rakam içinde toplam 48 Ar-Ge merkezi ve 5 bin 500’den fazla ArGe çalışanı ile birinci sırada yer almaktadır. Bu merkezlerden 11’i motorlu taşıt üreticisi, 37’si de aksam ve parça üreten otomotiv sanayii tedarikçilerimizde kurulmuştur.
Bu mevzuat kapsamındaki teşviklerle otomotiv sanayimizde Ar-Ge faaliyetleri bir disiplin içinde kurumsallaşarak:
• Araştırmacı ve nitelikli insan gücüne daha geniş imkânlar ile istihdam sağlanmakta,
• Üniversite sanayi işbirlikleri ile sanayide yatay ve dikey işbirlikleri proje bazında gelişmekte,
• Ar-Ge kültürü geliştirilerek, inovasyon ile fikri ve sinai hakların geliştirilmesi sağlanmakta,
• Küresel rekabet için ürün ve üretim süreçlerinde ileri teknolojik yenilikler geliştirilmektedir.
Sonuç olarak sanayimizin küresel rekabet gücü sürekli bir yapıya kavuşmaktadır. 5746 Sayılı Kanun belirtilen koşulların sağlanması halinde, Ar-Ge merkezlerinin kurulması yanında özellikle Ar-Ge projeleri ile rekabet öncesi işbirliklerini de desteklemektedir. Rekabet öncesi işbirliği özellikle tedarik zinciri içinde yer alan sanayi işletmelerinde ortak tasarım için önemli bir araç oluşturmaktadır. Ancak mevzuatın bu bölümünde bugüne kadar somut bir uygulama gözlenmemektedir. Burada özellikle işbirliği kültürünün gelişmesinin bu projelerin de yaygınlaşmasına olanak sağlaması beklenmektedir. Otomotiv sanayiinde geliştirilen ürünlerde tasarım doğrulaması ve ürünün tasarımdaki hedeflere uygunluğunun saptanması ayrıntılı ve karmaşık testlerin yapılmasını gerektirmektedir. Bunu sağlayacak test altyapısını ülkede oluşturulması aynı zamanda tüm Ar-Ge faaliyetleri için de gereklidir.
Üretimi belirli adedin üzerine çıkan küresel şirketlerde belirtilen test altyapısı, şirket bünyelerinde yer almaktadır. Ancak, gelişmiş ülkelerde bunun yanında kamuya ait enstitü ve üniversitelerde de çok önemli altyapılar bulunmaktadır. Son yıllarda yeni mevzuatla hızla gelişen Ar-Ge faaliyetleri sonunda ortaya çıkan yeni ürünler için bahsi geçen Ar-Ge altyapısının öncelikle kurulması kaçınılmazdır. Halen bu gibi hizmetler, yurtdışından sağlanmakta ve önemli kaynak harcamaları yanında, yeni ürün projelerinin sürdürülmesi ve zamanında sonuçlandırılmasında sınırlandırmalara da neden olmaktadır.
Sonuç olarak, plan hedefleri doğrultusunda ülkemizde daha yüksek katma değerle üretimi sağlayacak teknoloji geliştirme ve Ar-Ge faaliyetlerinin yaygınlaştırılmasında yeni mevzuat önemli katkılar yapmaktadır. Uygulamada gözlenen aksaklıkların giderilmesi yanında, artan iş yükünü karşılamak üzere idari alt yapının güçlendirilmesi, kurulmuş merkezlerde performans kriterlerinin belirlenerek denetimlerin daha objektif hale getirilmesi beklentilerimiz içindedir. Ar-Ge test altyapısının öncelikle tamamlanması da uygulamada etkinliği artıracaktır.
