Blog / Bilim, Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı Kümelenme Destek Programı Ve Küme Geliştirme Süreci
Bilim, Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı Kümelenme Destek Programı Ve Küme Geliştirme Süreci
M. Uğurhan AKALIN / Mühendis (Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü) - Aslı ER AKAN / Dr. Mimar (Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü)
Türkiye’de 2000’li yılların başında yaygınlaşmaya ve uygulama alanı bulmaya başlayan kümelenme çalışmaları, özellikle son yıllarda ciddi bir artış göstermiştir. Kümelenme, ulusal ve bölgesel rekabetçiliği artıran bir yaklaşım olduğu için dünyada birçok ülkede sıklıkla kullanılan bir politika aracı haline gelmiştir. Kümelenme konusunda geçmişte çeşitli analiz çalışmaları ve Avrupa Birliği projeleri uygulanmış olmakla birlikte konuya ilişkin kapsamlı çalışmalar Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007- 2013) döneminde başlatılmıştır.
Diğer taraftan “Sanayi Strateji Belgesi”nde (2011-2014), kümelenmenin sanayi politikalarının önemli bir aracı olduğu benimsenmekte ve bu kapsamda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ve Kalkınma Ajanslarının destek mekanizmalarının geliştirileceği vurgulanmaktadır. Ayrıca, Türkiye için orta ve yüksek teknolojili sektörlerde Avrasya’nın üretim üssü olma gibi iddialı bir hedef de ortaya konulmuştur. Söz konusu hedefe ulaşmak için kümelenme uygulamalarının kullanılması son derece önem arz etmektedir [1].
Kümeler “belirli bir iktisadi değerin oluşmasına yönelik, birbirleriyle etkileşim içinde faaliyet gösteren firma, kurum ve kuruluşların meydana getirdikleri coğrafi yoğunlaşmalar” olarak addedilmekte olup, özellikle yenilikçiliğe ve verimliliğe olan katkılarıyla ulusal ve bölgesel rekabet gücünün artırılmasını sağlamaktadır.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yenilikçiliği teşvik ederek işletmelerin rekabet gücünü artıran bir model olan kümelenmeyi, ekonomik kalkınmanın önemli bir parçası olarak görmektedir. Bakanlık sanayinin rekabet gücünü artırmak ve sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla; bilimsel tabanlı, üniversite-sanayi işbirliğine dayanan ve sanayinin stratejik bir yol haritası çerçevesinde yürütülecek çalışmalarını destekleme kararı almıştır. “Rekabetçilik ve Yenilikçilik Alanlarında Küme Destek Programı Geliştirilmesi Projesi” ile Ulusal Kümelenme Destek Programı tasarlanmış ve 2013 yılı Ekim ayında söz konusu program uygulamaya konulmuştur.
Kümelenme Destek Programı hazırlanması aşamasında; yürütülen proje ile kümelenme konusunda öncelikle uluslararası kümelenme programları incelenmiş ve ülkemizde faaliyet gösteren kümelenme girişimleri izlenmiştir. Ülkemizdeki bu girişimlerin, gerek Avrupa Birliği fonları gerekse çeşitli kurum ve kuruluşlardan aldıkları münferit desteklerle belli bir seviyede faaliyetlerini yürüttüğü ancak, sürdürülebilirliklerini sağlayamadıkları gözlenmiştir. Bu tür girişimlerin faaliyetlerini küme çatısı altında çok daha üst seviyelere taşıyabilmeleri ve uzun süreli yaşatabilmeleri için kümelenmelerin bütünsel bir yaklaşımla iş planları çerçevesinde desteklenmesi Bakanlığın öncelikli hedeflerinden biri haline gelmiştir. Ayrıca, destek programı tasarlanırken, ülke genelini temsilen 17 ilde detaylı saha analiz çalışmaları yapılmıştır. Saha analizi çalışmalarında yaklaşık 300 kişi ile anket çalışması, 100 kişi ile yarı yapısal mülakat yapılarak, yaklaşık 40.000 istatistiki veri elde edilmiştir. Elde edilen istatistiki veriler program tasarımında kullanılmıştır [2].
Bu program ile belirli bir sürdürülebilirlik ve rekabetçilik potansiyeline sahip kümelerin desteklenmesi amaçlanmıştır. Ülkemiz ekonomisinin önceliklerine ve Ulusal Sanayi Stratejisi’ne paralel olarak net bir vizyona ve etkin bir stratejiye sahip kümeler; şeffaf ve objektif değerlendirme kriterlerine uygun şekilde belli dönemlerde yapılması planlanan çağrılar sonucunda destek almaya hak kazanacaklardır.
Belirli bir iş planı çerçevesinde desteklenecek olan kümelerin; küme bilinci, işbirliği kültürü ve girdi koşullarını geliştirmeye yönelik faaliyetlerine ek olarak verimlilik ve yenilikçilik gibi alanlardaki çalışmalarına verilecek desteklerle küresel pazarlardan daha fazla pay almalarının sağlanması hedeflenmektedir.
Bakanlığın kümelenme girişimlerinden beklentileri; vizyon ve stratejilerini iyi belirlemeleri, mutabakat içinde yol haritalarını hazırlamaları, mutlaka bilimsel bir kurum veya kuruluşla işbirliği içerisinde olmalarıdır. Yeni küresel ekonomi; bilimsel çalışmayı öne çıkaran, gerçek ihtiyaçları analiz eden ve kaynakları verimli kullanan bir yapının desteklenmesini zorunlu kılmaktadır. Verilecek destekler izlenecek, gerekirse revize edilecek böylelikle kaynak kullanımının israfı önlenecektir.
Bakanlık hazırladığı ve uygulamaya koyduğu Kümelenme Destek Programı ile belirli dönemlerde yapılması planlanan çağrılar ile destek almaya hak kazanan kümelenme teşebbüslerini destekleyecektir. 15/09/2012 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Kümelenme Destek Programı Yönetmeliği” ile belirlenen kriterler çerçevesinde küme coğrafyasında yer alan Üniversite ve Sanayi/Ticaret ve Sanayi Odasının zorunlu üyeliği ve ana faaliyet alanında ve değer zincirinde yer alan en az 20 firma olmak üzere oluşturulacak kümelenme birliktelikleri herhangi bir tüzel kişilik zorunluluğu olmadan aralarından seçecekleri bir Kümelenme Koordinatörü ile Programa başvurabileceklerdir.
Kamunun kümelenmedeki rolüne kısaca bakacak olursak kamu, kümelenme konusunda ülke genelinde bilinçlendirme ve farkındalık faaliyetlerini yürütür ve güven ortamını sağlayan mevzuat düzenlemelerini yapar. Kamu doğrudan kümelenmeleri oluşturmaz, özel sektör marifetiyle oluşturulacak kümelenmelerin ortaya çıkmasında, geliştirilmesinde ve sürdürülebilirliklerinin kazanılmasında hazırlayacağı destek mekanizmaları ile katalizör rolünü üstlenmektedir.
Kümelenme birlikteliklerinin yapacağı başvuru ve hazırlık aşaması öncesi ve sonrasında kümelenme aktörlerinin bir araya getirilmesi, sosyal sermaye, güven ve bilgi akışının sağlanması, işbirliklerinin ve ağ ilişkilerinin geliştirilmesi aşaması büyük önem arz etmektedir. Bakanlık, Türkiye genelinde küme geliştirmeyi desteklemek amacıyla ulusal ve uluslararası uzmanlardan oluşan bir ekip tarafından küme kolaylaştırıcılarına ve onları destekleyen kuruluşlara uygulamalı rehberlik sağlayacak bir “Uygulamalı Küme Geliştirme Kılavuzu” hazırlamıştır [3].
KÜMELENME ADIMLARI
Yasal Uyarı
İsfirmarehberi.com´da yer alan kullanıcıların oluşturduğu tüm içerik, görüş ve bilgilerin doğruluğu, eksiksiz ve değişmez olduğu, yayınlanması ile ilgili yasal yükümlülükler içeriği oluşturan kullanıcıya aittir. Bu içeriğin, görüş ve bilgilerin yanlışlık, eksiklik veya yasalarla düzenlenmiş kurallara aykırılığından İsfirmarehberi.com hiçbir şekilde sorumlu değildir.
Tüm Hakları Saklıdır © 2025 - İşfirmarehberi.com
