Blog / Takograf Cihazlarının Muayenelerine İlişkin Bir Analiz
Takograf Cihazlarının Muayenelerine İlişkin Bir Analiz
Elif Tuğçe ÖRS / Sanayi ve Teknoloji Uzmanı (Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğü)
Takograflar; kamyon, otobüs, çekici gibi kullanıldıkları araçların hareket bilgilerini ve araç sürücülerinin çalışma sürelerini göstermeye ve kaydetmeye yarayan cihazlardır. Avrupa’da takograf kullanımı 1970 yılında, Türkiye’de ise 1983 yılında zorunlu hale gelmiştir. Türkiye’de analog, dijital ve elektronik olmak üzere üç farklı tipte takograf cihazı kullanılmaktadır.
Takograf cihazları yasal metroloji kapsamındaki ölçü aletleri olarak değerlendirildiğinden bu cihazlara ilişkin teknik düzenlemeler Türkiye’de yasal metrolojiden sorumlu kurum Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğü (MSGM) tarafından yapılmaktadır.
Avrupa Birliği’ne (AB) girmeye aday bir ülke pozisyonunda bulunan Türkiye, AB müktesebatını uyumlaştırmakla yükümlüdür. BSTB tarafından analog ve dijital takograf cihazlarının tip onay işlemlerinin AB müktesebatının uyumlaştırılması kapsamında düzenlendiği, Türkiye’de takograf uygulamasının en önemli unsuru olan servislerle ilgili kriterlerin belirlendiği, takograf cihazlarının muayene ve damgalanması işlemlerini gerçekleştiren servislerin bu işlemleri gerçekleştirirken uyması gereken hususların yer aldığı yönetmelikler sırasıyla MSGM tarafından yayımlanmıştır. Takograf cihazlarının muayene ve damgalanmasına ilişkin olan Takograf Cihazları Muayene ve Damgalama Yönetmeliği ile Türkiye’de ulusal taşımacılık yapacak yeni tescil taşıtlarda dijital takograf kullanılması zorunlu kılınmıştır.
Türkiye’de yük ve yolcu taşımacılığının büyük kısmı karayoluyla gerçekleştirilmektedir. Bu kazalarda, kazaların büyük kısmı sürücü hatalarından kaynaklanmaktadır. Trafik kazalarının azalması için karayolu taşımacılığında kullanılan taşıtların sürücülerinin hız ve çalışma saatlerine ilişkin kurallara uyması amacıyla takografların gerektiği şekilde kullanılması ve kullandırılması esastır. Bununla birlikte, BSTB tarafından Türkiye genelinde onaylanan ve takograf cihazlarına hizmet veren servislerden toplanan muayene verilerinin incelenmesiyle elde edilen sonuçlara göre, takograf cihazlarının muayeneleri araç sahipleri tarafından gerektiği şekilde yaptırılmamaktadır. Bu nedenle takografların amacına uygun olarak kullanılması için araçlarda bulunan takograf cihazlarının denetimlerinin; kullandırılması için ise takograf cihazlarının muayenesini yapan servislerin denetimlerinin etkili bir şekilde yapılması şarttır.
Muayene Verilerinin Toplanması
Takograf Cihazları Muayene ve Damgalama Yönetmeliği kapsamında yaşanacak dijital takografa geçiş sürecinde araçlardaki takograf türleri, araç model yılları gibi veriler ve araçlara dijital takograf takılabilmesi için önem taşıyan araçtan hareket bilgisinin alındığı yer gibi teknik verilerin bilinmesi geçiş sürecinde karşılaşılabilecek problemlere karşı tedbir alınması açısından önem taşımaktadır. Bu nedenle servislerden 2013 yılının Mart ayında yaptıkları muayenelere ilişkin veriler toplanmıştır.
Çalışmanın yapıldığı tarihte mevcut bulunan 257 servisten 140 tanesi 2013 yılının Mart ayı için topladıkları verileri geri göndermiştir. Toplamda 6.988 muayeneye ait veri girişi yapılmıştır. Bu verilerdeki tüm alanlar doldurulmamış, bazı bilgiler girilmemiştir. Bu verilere ait girilen bilgiler kullanılmış, eksik verilerin olduğu veri satırı tamamen silinmemiştir. Toplanan veriler - bahse konu veriler, BSTB MSGM’ye ait verilerdir- analiz edilerek bazı istatistiki çıkarımlar yapılmıştır.
Bu verilere göre, 6988 araçtan 475 tanesi uluslararası taşımacılıkta kullanılmaktadır. Bu araçların 261 tanesinde analog, 214 tanesinde ise dijital takograf takılı durumdadır. Araçlarda hareket bilgisinin alındığı yer araçlara dijital takograf takılması söz konusu olduğundan önemlidir. Dijital bir takograf hareket sensörüne bağlanacağından hareket bilgisinin mutlaka şanzımandan kriptolu hareket sensörüyle alınıyor olması gerekmektedir. Araçların çoğunda hareket bilgisi şanzımandan alınmaktadır. 293 araçta hareket bilgisi ABS sensöründen, 331 tanesi CAN-Bus hattından, 1035 tanesi mekanik halattan ve 5284 araçta ise şanzımandan alınmaktadır.
Değişim sürecinde analog ve elektronik takograflar kullanımdan kaldırılacağı için araçlarda takılı olan takografların türlerine göre rakamların bilinmesi önemlidir. Araçların % 76’sında elektronik, % 20’sinde analog ve % 4’ünde dijital takograf kullanılmaktadır. Şekil 1’de ise geçiş sürecinde esas alınan tescil yıllarına göre araç sayılarının yüzde olarak dağılımı verilmektedir. 1996’dan daha eski model olan 675 araçtaki takograf, takografın türü ne olursa olsun hiçbir surette değiştirilmeyecektir.
Şekil 2 ve Şekil 3’te gösterilen oranlar ise araçların ne kadarlık bir kısmına dijital takograf takılabileceğine ilişkin teknik soruların cevaplarını göstermektedir. Her iki şekilden de görüldüğü üzere araçların yaklaşık % 75’lik bir kısmına dijital takograf takılmasında teknik bir problemle karşılaşılmayacaktır.
Yasal Uyarı
İsfirmarehberi.com´da yer alan kullanıcıların oluşturduğu tüm içerik, görüş ve bilgilerin doğruluğu, eksiksiz ve değişmez olduğu, yayınlanması ile ilgili yasal yükümlülükler içeriği oluşturan kullanıcıya aittir. Bu içeriğin, görüş ve bilgilerin yanlışlık, eksiklik veya yasalarla düzenlenmiş kurallara aykırılığından İsfirmarehberi.com hiçbir şekilde sorumlu değildir.
Tüm Hakları Saklıdır © 2025 - İşfirmarehberi.com
