TR 51 Ankara Bölgesi

Abdullah ÖĞÜTVERİCİ - Sanayi ve Teknoloji Uzman Yardımcısı (Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü)

TR 51 bölgesi olarak belirlenmiş olan Ankara, Türkiye’deki toplam 265 Organize Sanayi Bölgesinden (OSB) 10’unu sınırları içinde barındırmaktadır. Bu OSB’lerden 6’sı faal olmakla beraber henüz 4 OSB faaliyete başlamamıştır.

Genel olarak Ankara’da kurulu OSB’lerdeki firmaların sektörel dağılımlarına bakıldığında ise başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatının % 14, fabrikasyon ve metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) % 12, gıda ürünleri imalatının % 10, mobilya imalatını % 8, ana metal sanayinin % 6, kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatının % 5, diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatının % 5, elektrikli teçhizat imalatının % 4, diğer madencilik ve taş ocakçılığının % 3 ve bunlar dışındaki diğer sektörlerin payının % 27 olduğu görülmektedir.

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Ankara için önemli bir yere sahiptir. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Türkiye çapında sayısı 49 olmakla birlikte 2114 firma Teknoloji Geliştirme Bölgeleri içinde faaliyet göstermektedir. Ankara’da ise 5 aktif Teknoloji Geliştirme Bölgeleri bulunmakta ve 789 firma Ankara’daki teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet göstermektedir. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri bölgelerinde faaliyet gösteren firmaların önemli bir oranı yazılım ve bilişim alanında faaliyet göstermektedir. Türkiye’de faaliyet gösteren Teknoloji Geliştirme Bölgeleri içindeki firmaların %56’sı yazılım ve bilişim alanında faaliyet göstermektedir. Ayrıca % 9’u savunma ve % 5’i elektronik sektöründe faaliyet göstermektedir. Ankara’da ise durum yazılım ve bilişim sektörü için benzer olmakla beraber, ikinci sırada % 13 ile savunma sanayi yer almaktadır. Elektronik ise Ankara’da % 11 ile üçüncü sıradadır.

Türkiye’de toplam 171 üniversite faaliyet göstermektedir. Bu üniversitelerin 64’ü vakıf üniversitesidir. Ankara’da ise 11’i vakıf üniversitesi olmak üzere 19 üniversite faaliyet göstermektedir. 2012 yılında yayınlanan Yenilikçi ve Girişimci Üniversite Endeksi sıralamasında Ankara’dan 3 üniversite bulunmaktadır (ODTÜ, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi).
Teknoloji ile sanayi ortaklığının en büyük gerekçesi, katma değer artışı sağlamak ve bu katma değer artışı yoluyla ticaret açığını en aza indirmek, hatta mümkün olursa ileri teknoloji ürünler üretmek yoluyla ticaret fazlası vermektir.

Sektörlere göre öğretim üyeleri sayılarına bakıldığında, Türkiye’nin 3.4 milyar Dolar açık verdiği “Tıbbi aletler; hassas optik aletler ve saat” sektöründe yoğun bir öğretim üyesi sayısı göze çarpmaktadır.
Ankara ili teknoloji temelli sanayi profiline bakıldığında düşük teknolojili alanlarda yoğunlaşma olduğunu göstermektedir. Ankara’daki firmaların sektörel dağılımı incelendiğinde yüksek teknolojili sektörlerin ağırlığının %15, orta-yüksek teknolojili sektörlerin ise %25 olduğu görülmektedir. %60 oranında ise düşük teknoloji alanlarında yoğunlaşıldığı anlaşılmaktadır.

Dış ticaret açığını kapatmak, ekonominin rekabetçi yapısını güçlendirmek, yüksek katma değerli alanlara yönelmek, sanayiyi yüksek teknolojili alanlara yönlendirmek ve yenilikçi bir yapıya kavuşturmak için, sahip olunan akademik birikimi, sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda yüksek katma değerli teknoloji ürünlerine dönüştürme doğrultusunda, kamunun bu alandaki açılımlarını da değerlendirerek, Ankara özelinde üniversite-sanayi işbirliğini güçlendirilmesi kaçınılmaz bir gerekliliktir.

17 Ocak 2013 tarihinde gerçekleştirilen toplantıda, Bölgede üniversite-sanayi-işbirliği (ÜSİ) anlamında çeşitli sorunların bulunduğu belirtilmiştir. Araştırma merkezlerine yüksek miktarda yatırım yapılmasına rağmen istenilen başarıya ulaşılamamıştır. Bu merkezlerin daha çok araştırmacıya ulaşması, personel istihdamı, sabit kadrolu personel alımı gibi sorunların çözülmesi gerekmektedir. Ayrıca Araştırma merkezlerin 7/24 çalışması konusunda da sorunların çözülmesi gerekmektedir. Özel sektör ile işbirliği, bu merkezlerin gelişmesi için atılacak önemli bir adım olarak önümüzde durmaktadır. Öte yandan üniversitelerde yükselme ve atanma ile ilgili puan kriterlerinde ÜSİ projeleri de yer alabilir. Böylelikle öğretim üyelerinin ÜSİ çalışmaları artacaktır. Ayrıca akademisyenlere yüklenen araştırma görevlerinin hakkıyla yapılabilmesi için ise ders yüklerinin azaltılması gerekmektedir. Buna ek olarak lisans yeni mezunu öğrencilerin sanayide çalışması sağlanarak alan çalışmaları artırılabilir. Sanayi ile mikro projeler yapılarak ÜSİ artışı sağlanabilir. Son olarak da “Ortaklaşa rekabet çalışmaları” artırılarak firmaların birbiriyle ortaklaşa çalışmaları özendirilebilir ve öte yandan da rekabet ederek kendilerini Ar-Ge ve inovasyon konusunda diri tutmaları sağlanabilir.