Blog / Türkiye Seramik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı Sektörü Mercek Altına Alıyor? Ziynet Berna
Türkiye Seramik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı Sektörü Mercek Altına Alıyor…
Ziynet Berna ORHAN - Şube Müdürü / Tuğba ALBAYRAK - Sanayi ve Teknoloji Uzman Yardımcısı Türkiye Seramik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı Sektörü Mercek Altına Alıyor…
Son yıllarda inşaat sektörünün de ortaya koyduğu gelişimle birlikte hızlı bir büyüme eğilimi içine giren, üretim gücünü teknoloji ve tasarımla birleştirerek ihracatını her geçen gün artıran Türkiye seramik sektörü artık kabuğuna sığmıyor. Dünya genelinde 6’ncı Avrupa´da ise 3’üncü sırada bulunan ve 2012 yılı itibarıyla yaklaşık 2 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşan sektör yükselmeye devam ediyor.
2000’li yılların başlarından itibaren üretim kapasitesindeki artış ile Türk seramik sektörü dünyada önemli bir oyuncu haline gelmiştir.
Aynı zamanda Türkiye’nin önemli endüstrileri arasındaki yerini de koruyan Türk seramik sektörü, yaklaşık 1 milyar ABD dolarlık ihracatı ile Türkiye ekonomisinde, 26 bin doğrudan, 220 bin dolaylı istihdam sağlamaktadır.
Seramik sektörü; seramik kaplama malzemeleri, seramik sağlık gereçleri, seramik sofra ve mutfak eşyaları, porselen sofra ve mutfak eşyaları, teknik seramikler, refrakter harç ve tuğlalar ile seramik hammaddeleri alt sektörlerinden oluşan inşaat sektörüne önemli oranda girdi sağlayan bir sanayi dalıdır.
Türkiye seramik kaplama malzemeleri sektörü 260 milyon m²’yi aşan üretimi ile dünya üretiminin % 3.2’sini, Avrupa üretiminin ise % 11’ini karşılamaktadır. Türkiye 160 milyon m² düzeyindeki yurtiçi pazar büyüklüğü ile seramik karo tüketiminde dünyanın 11’inci büyük pazarıdır. Avrupa’nın ise 17 milyon adet üretimi ile en büyük seramik sağlık gereci üreticisi konumundadır. Ayrıca Avrupa’da 8 milyon adet ihracat ile en fazla vitrifiye ihracatı yapan ülkedir.
Sektörde çalışan kalifiye insan kaynağı ve sahip olduğu bilgi birikimi Türkiye´ye rakipleri karşısında rekabet üstünlüğü sağlamakta olup Türkiye´de çok çeşitli ürünler üretilebildiği için, aynı anda farklı ülkelere ve farklı müşteri kitlelerine ulaşmak mümkün olmaktadır.
Seramik sektörünün, ihracatta yerli girdileri en çok kullanan ve ithal ürünlere bağımlılığı en az olan sektörlerden biri olarak Türk ekonomisine katkısı oldukça önemlidir. Sektör yüksek katma değer yapısı ile Türkiye’ye döviz kazandıran güçlü bir endüstri haline gelmeyi başarmıştır.
Bu kapsamda stratejik öneme sahip seramik sektörünün sorunlarına çözüm üretebilmek, ihracat oranlarını artırarak ekonomiye daha fazla girdi sağlamak amacıyla “Türkiye Seramik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı” Bakanlığımız koordinasyonunda ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve sektör temsilcilerinin katılımıyla hazırlanmıştır. 1 Temmuz 2010 tarihinde Eskişehir’de gerçekleştirilen “Türkiye Seramik Sanayi Buluşması” organizasyonu sonucunda, “Türkiye Seramik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı”, ilgili tüm taraflara sunularak görüşleri alınmış ve gelen görüşlerin değerlendirilmesi sonucu söz konusu belgeye nihai şekli verilmiştir.
Seramik sektörünün genel sorunlarının analizini ve bu sorunlara yönelik çözüm setlerini içeren eylemlerin yer aldığı “Türkiye Seramik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı” Yüksek Planlama Kurulu’nun 22/10/2012 tarihli ve 2012/27 sayılı Kararı ile onaylanarak, 25/01/2013 tarihli ve 28539 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış, diğer taraftan Belge, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün tarafından 21 Ocak 2013 Mayıs Pazartesi günü İstanbul’da kamuoyuna açıklanmıştır.
Belge kamunun, özel sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının bir arada çalışmasının güzel bir örneğini oluşturmuştur. Stratejinin hazırlık aşamasında reel sektörün talepleri ve ihtiyaçları azami ölçüde dikkate alınmıştır.
Belgede; Türk Seramik Sektörü değerlendirilmiş, incelemeler doğrultusunda sektörün iyileştirme noktaları ve stratejik yaklaşımları belirlenerek, eylem planı oluşturulmuş olup; çalışma, seramik sektörünün sürdürülebilir büyümesi ve rekabet edebilirliğinin korunması için, sektörün önündeki engellerin belirlenmesine odaklı olarak yürütülmüştür.
“Türk Seramik Sektörünün İmajını Yükseltmek ve Küresel Pazar Payını Artırmak” vizyonu çerçevesinde; 2012–2016 yıllarını kapsayan Türkiye Seramik Sektörü Stratejisi, “İç ve Dış Pazarda Sağlıklı Büyümeyi Sağlamak ve Türk Seramik Sektörünün Rekabet Gücünü Artırmak” genel amacına sahiptir. Belgenin temelinde yer alan vizyon ve genel amaca yönelik, sorun alanlarını kapsayıcı 2 hedef ise sektörün sorunlarına çözüm üretecek eylemlere sahiptir.
Söz konusu Belge’de 1. Hedef “Kalite ve Verimliliğin Artırılması” ve 2. Hedef “İç ve Dış Pazarda Ticaret ve Rekabet Şartlarının Korunması ve İyileştirilmesi” şeklinde belirlenmiştir.
İlk hedef altında 13, ikinci hedef altında ise 14 eylem yer alırken Belgede toplam 27 adet eylem bulunmaktadır. Bu eylemlerin sorumlu kuruluşları, ilgili kuruluşları ve tamamlanma sürelerine de eylem planında yer verilmiştir.
Seramik sanayi için belirlenmiş olan genel amaç ve stratejik hedefe ulaşabilmek amacıyla gerçekleştirilmiş olan GZFT Analizindeki bulgulardan, bu problemlerin çözümüne geçişin sağlanabilmesi amacıyla Seramik Sektörünün temel politika öncelikleri tespit edilerek hayata geçirilmesi planlanmıştır.
Bu çerçevede hazırlanan Eylem Planı içerisinde; sektörde Ar-Ge, Ür-Ge ve inovasyon bilincinin artırılması, üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi, teknik seramik ürünlerin üretiminin ve kullanımının artırılması, seramik hammadde havzalarının korunması, piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerinin etkinleştirilmesi, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi, sektörün ihtiyacı doğrultusunda demiryolu ağının geliştirilmesi gibi ülkemiz seramik sektörü ve ekonomisi açısından hayati önem taşıyan eylemler bulunmaktadır.
Söz konusu bu eylemler katma değeri yüksek ürünlerin üretimini teşvik edecek ve sektörün rekabet gücünü artıracaktır. Diğer taraftan bu eylemler, sanayide yerli kullanım oranını artıracak, çevresel projelere destek verecek ve sektörün ihracat yapmasını kolaylaştıracaktır.
Kalite ve verimliliğin artırılması amacıyla, üretim altyapısını geliştirecek ve kapasite kullanım oranını artıracak tedbirler uygulanacak ve bu kapsamda, sektörün ihtiyaç duyduğu Ar-Ge bilincini artıracak, usta eğitim programları düzenleyecek ve markalaşmayı sağlayacak olan alt yapı oluşturulacaktır.
Eylem planı dâhilinde sektörün ihtiyaç duyduğu standartlar ortaya konacak ve hazırlık çalışmaları yapılacaktır. Özellikle enerji, otomotiv, sağlık gibi diğer sektörlere önemli girdi sağlayan teknik seramik sektörünün ve sektörün ürettiği inovatif ürünlerin kullanımını özendirecek çalışmalar yapılacaktır.
Sektörün makine ihtiyacı İtalya ve İspanya gibi ülkelerden sağlanmakta olup, Türkiye’nin bu sektörde ciddi ihtiyaçlarından birisinin sektörel makine üretimi olduğu anlaşılmaktadır. Bu çerçevede seramik sektörünün gelişmesinde makine üreticilerinin seramik üreticileriyle birlikte sinerji içerisinde çalışmaları önem kazanmaktadır. Verimliliğin artırılması, sürdürülebilir malzemeler geliştirilmesi, Avrupa’nın üretim teknolojilerinde lider konumunu koruyabilmesi için sektörlerin makine üreticileriyle işbirliği içinde çalışması önemli bir başarı faktörü olarak görülmektedir. Eylem Planı ile Türkiye’de seramik üreticileri ile makine imalatçıları arasındaki işbirliklerinin artırılması sağlanacaktır.
Sektörün bugüne kadar ortaya koyduğu başarılı performansının yanı sıra enerji, altyapı ve lojistik sorunları bulunmaktadır. Nakliyede ulaşım ağının karayolu ağırlıklı olması ve demiryolunun kullanılamayışı nedeniyle sektörün sıkıntı yaşadığı bilinmekte olup sektörün ihtiyaçları doğrultusunda, nakliye maliyetlerinin azalmasında büyük rol oynayacak demiryolu ağlarının yapılması ve ana demiryolu ağlarına belirli bir mesafede bulunan fabrikaların bu ağlara bağlantısının sağlanmasına yönelik çalışmalar yürütülecektir. Enerji yoğun bir sektör olan seramik sektöründe enerji verimliliğini artırıcı projeler geliştirilecek ve yaygınlaştırılacaktır.
Porselen ve seramikten sofra ve mutfak eşyası için bulunan ihtisas gümrüğü uygulamasının teknik seramik sektörü için de değerlendirilmesi sağlanacaktır. Eximbank ihracat kredi miktarlarının artırılması ve kredi kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yapılacak ve sektördeki firmaların Turquality Marka Destek Programına katılımı özendirilecektir.
Bir diğer eylemle Seramik Endüstrisi Hammadde Stratejik Planı oluşturulacaktır. Bu plan, sektörün hammadde avantajını sürdürülebilir hale getirmesi için büyük önem taşımaktadır. Yine hammadde havzalarının korunması ve başta kil olmak üzere hammadde araştırmalarının yaygınlaştırılması için çalışmalar yapılacaktır.
Türkiye’nin 2002 yılında 393 milyon dolar olan seramik sektörünün ihracatı, 2010 yılında 787 milyon dolara 2012’de üretimi, modern teknik yatırımları ve artan rekabet gücü ile 900 milyon doları aşmış ve 60 ülkeye ihracat yapar konuma gelmiştir. Strateji Belgesinin uygulanmasıyla, Türkiye´nin bu sektörde dünya ticaretinden daha fazla pay alacağı beklenmektedir.
2050 yılında dünya nüfusunun 9,5 milyara ulaşacağı ve insanların bu malzemeleri daha fazla kullanacağı düşünüldüğünde sektörün rekabet gücünü artırması son derece önemlidir. Sektörde tasarım ve kalitede İtalya, teknoloji konusunda ise İspanya dikkatleri çekmekte ve ABD, Almanya ve Kuzey Avrupa ülkeleri ise seramiğin kullanım alanını daha da genişletecek çalışmalara ağırlık vermektedir. Türkiye´nin de bu yarışın içinde olması, fiyat yerine, kalitede, tasarımda, markalaşmada, yenilikte ve Ar-Ge´de rekabet yarışına girmesi gerekmektedir. 2016 sonuna kadar uygulanacak Seramik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı, bu çerçevede sektörün yol haritası olacaktır.
Belgenin kamuoyu ile paylaşılmasının ardından, Belge’nin uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi büyük önem kazanmıştır. Strateji ve Eylem Planının uygulama, izleme ve değerlendirme süreci Yönlendirme Kurulu tarafından yürütülmektedir.
Yönlendirme Kurulu, ilk toplantısını 8 Mart 2013 tarihinde gerçekleştirmiştir. Toplantıda kurum ve kuruluşlar sorumlu oldukları eylemlere ilişkin gelişmeleri paylaşmışlardır. Belgenin Uyguma, İzleme ve Değerlendirme sürecine ilişkin olarak Bakanlığımızın sorumlu olduğu eylemlerle ilgili olarak yapılan tüm toplantılarda söz konusu eylemlerle ilgili olarak yapılacak çalışmalara yönelik yol haritası belirlenmiştir. Eylemlere ilişkin gelişmeleri içeren İzleme ve Değerlendirme Raporları hazırlanarak tüm ilgili taraflarla paylaşılacak ve ayrıca Genel Müdürlüğümüz web sayfasında yayınlanacaktır.
Strateji belgesinde belirlenen eylemler, sektörün sahip olduğu avantajların daha iyi değerlendirilmesine, zayıf yönlerinin güçlendirilmesine ve tehditlerin fırsata dönüştürülmesine imkân verecektir. Bu aşamada, sektör temsilcilerinden, belgenin hazırlık aşamasında olduğu gibi uygulama, izleme ve değerlendirme döneminde de destek olmalarını beklemekteyiz.
