Blog / Büyük (Mega) Veriler ve Süper İşlemler Çağı - 3
Büyük (Mega) Veriler ve Süper İşlemler Çağı - 3
Süper Bilgisayarlar Kendi Alanlarında Nasıl Gelişmekte? Büyük Verilerin ve Çok Hızlı İşlemlerin Artış Hızı Nedir? Bilgi Toplumu İçin Büyük Veriler ve Süper İşlemler Dönemi Neler Getirmektedir?
Dr. Mustafa Kemal AKGÜL - Sanayi ve Teknoloji Uzmanı
Giriş
Değerli okuyucular, iki sayıdan bu yana sürdürmekte olduğumuz bu başlıktaki yazı dizimizin bugün üçüncüsünü sizinle paylaşmaktayız. Bu konu başlığı altında sunduğumuz ilk sayımızda da önemle vurguladığımız gibi bilgi toplumuna geçişi hızlandıran en önemli teknolojik etkileşim süper işlemler ile başlamış bulunmaktadır. Aslolan toplumsal dinamikleri yönlendiren yöneticiler ve kanaat önderleri seviyesinde bu değişimi doğru okuyabilmektir.
Son iki yüzyılda hastalık yapan mikroorganizmalar keşfedilerek sınıflandırıldı ve bunlara etki eden ilaçlar bulundu. Günümüzde ise süper bilgisayarlar ile bütün mikro organizmaların genetik haritaları ve protein dizgileri çıkartılmakta, moleküler boyutta girişimlerde bulunulacak ilaçlar geliştirilmektedir. Hava tahminleri artık real-time olarak adlandırılan gerçek-zaman boyutlarında izlenmektedir. İçinde yaşadığımız doğada bir düzen ve denge içinde yer alan oluşumların ve olayların mikro evrenine indiğimizde, bugüne kadar bildiklerimiz bilmediklerimizin yanında çok az bir yer tutmaktadır.
Bütün bu gelişmeler süper bilgisayarların kullanımıyla başlatılan “süper işlemlerin” bir sonucudur.
Süper işlemler çağında artık bilim dalları arasında da kesin çizgiler ortadan kalkmaktadır. Birçok bilimsel uygulama, fiziko-kimya, moleküler-biyoloji, mekatronik, bilişsel-ergonomi vs. kavramları ile ifade edilmeye başlanmıştır. Bunun nedeni, bilginin kullanımının inanılmaz boyutlara ulaşmasıdır. Benzer biçimde, bir bilim dalında yapılan araştırma sonuçlarının diğer bilim alanlarına da bilgi üretmekte oluşudur.
Saygıdeğer okuyucular yazımızın bu bölümünü, süper işlemler çağının bilim ve teknolojinin gelişimine sağladığı sürücü güçlerden bahsederek, günlük hayatta yaşanılan değişimlerden örnekler vererek tamamlayacağız.
Süper Bilgisayarlar Kendi Alanlarında Nasıl Gelişmekte?
Süper bilgisayarlar, sanıldığı gibi başlı başına teknolojik icatlar ile yapılmamaktadır. Bilinenden farklı olarak, süper bilgisayarlar var olan mikro işlemciler kullanılarak, mikro işlemci grupları, salkımları oluşturularak tasarımlanmaktadır. Süper bilgisayarlardaki ana felsefe, kayan nokta hesaplama yeteneğinin artırılmasıdır. Bunun sağlanması ise, donanım tasarımı ile birlikte bu tasarımı yöneten uygun yazılım araçlarının (işletim sistemi) geliştirilmesidir. Bu konuyla ilgili olarak bilişim sektöründe yayın yapan BT haber’de yayınlanan bir yorum yer almaktadır: “…İlk süper bilgisayarlardaki işlemci sayısı biraz daha fazlaydı. Virginia Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden Profesör Andrew Grimshaw, mikro işlemciler küçülüp ucuzladıkça bu sayının arttığını söylüyor: “Bugünkü süper bilgisayarlara artık ‘paralel makineler’ diyoruz. İçlerinde bir değil, onbinlerce işlemci mevcut. Çin’in gördüğümüz bu son süper bilgisayarında milyonlarca işlemci bulunuyor.”
Paralel makineler, her bir blok içinde ‘düğüm’ adı verilen çok sayıda bilgisayarcıktan oluşur. Bu düğümler çok elektrik harcar ve fazla ısındığı için dev soğutma sistemlerine ihtiyaç duyar. Ayrıca süper bilgisayarlarda kullanılan programlar kişisel bilgisayarınkinden farklıdır.
Grimshaw, yeterli kaynağa sahip herkesin süper bilgisayar üretebileceğini söylüyor. Bu da milyonlarca matematik problemini çözmeye yeter.
Bazen buna da gerek olmuyor. Bir üniversite ya da bir şirketteki bilgisayar ağları içinde de sanal bir süper bilgisayar kurulabilir. Bu bilgisayarlar kimse tarafından kullanılmadıkları saatlerde süper bilgisayar işlemleri yapabilir: “Bu sanal süper bilgisayarları kullanması çok kolay. Her problemin çözümü diğerinden bağımsız. İstediğim zaman buradaki istediğim bilgisayara görev verebilirim. Bu sistemi Virginia Üniversitesi’nde her zaman kullanıyoruz.”
Grimshaw, 10 yıl öncesine göre mühendislerin daha hızlı bilgisayar üretmeye odaklandığını söylüyor. O dönemden bu yana, paralel bağlantılı bilgisayarlar üzerinde çalışıyorlar: “Bu bilim ve mühendisliğin dönüşümü. Bu dönüşüm insanların tamamen anlayamayacağı bir şekilde devam edecek.”
Nvidia şirketinin GPU biriminin başındaki Steve Scott, Titan’ın faaliyete geçmesinden kısa bir süre önce verdiği röportajda, “Neden süper bilgisayarlara önem veriyoruz? Bunun en büyük sebebi toplumlarında çözülmesi gereken çok büyük sorunlara ihtiyacı olması... Sağlık sorunları, mücadele edilen birçok hastalık var. İnsanlık giderek yaşlanıyor. ABD’de ve dünyada enerji konusu giderek daha ciddi bir konu halini alıyor... Gelişmiş bilgisayarlar tüm bu sorunların üstesinden gelmemizde bize yardımcı olabilir” dedi.
Büyük Verilerin ve Çok Hızlı İşlemlerin Artış Hızı Nedir?
Günümüzde, günlük hayata alışveriş mağazalarından başlayarak, ulaştırma sektöründe, TV yayıncılığında ve benzeri birçok uygulamada gerçek zaman boyutundaki veriler kullanılmaktadır. Gerçek zaman boyutundaki veriden kastedilen, belirli bir zaman dilimi içinde bir süpermarket mağazasında satılan ürünlerin dağılımını görebilmek, hatta bu alışverişleri yapanların yaş ve cinsiyet dağılımını görebilmektir. Benzer şekilde, örneğin, bir havayolu şirketi yılın belirli dönemlerinde müşteri memnuniyetini ölçmek isterken günümüzde her bir uçuşun sonunda müşteri beklentilerini ve memnuniyet durumunu ölçmeyi isteyebilmektedir. Bütün bunlar güncel verilerin inanılmaz yoğunlukta kullanımını gerekli kılmaktadır. Bir arama motoruna reklam veren bir firma, firmasını internette ziyaret edenlerin sayısını anlık (online olanları) olarak görmek istemektedir. Bu kadar verinin kullanıldığı uygulamalarda verilerin tekilleştirmesi uygulamaları gündeme gelmiş bulunmaktadır.
Tekilleştirme: Dünyanın verisini içine alsın, üstüne bir dünya yeriniz kalsın
Veri yedekleme uzmanlarının neredeyse bütün yaşamı tam da bu iki verimsiz sistemin arasında geçiyor. Bir yanda sistemlerden topladıkları yedeklerin eldeki veri depolama altyapısında mümkün olduğunca az yer kaplamasınısağlamaya çalışıyorlar, bir yandan da ağ altyapısını fazla zorlamadan eldeki verileri uzak lokasyonlarla hızlı bir şekilde aktarmakla uğraşıyorlar.
Bunun üzerine endüstride ‘deduplication’, yani Türkçe adıyla ‘tekilleştirme’diye bir yöntem ortaya çıktı. Bu iş için özel olarak geliştirilen sistemler, özel veri denetleme algoritmaları derken yöntemin gayet de güzel işlediğini gördüler.
Katlanarak artan veriyi katlayarak saklamak
Tekilleştirmenin işleyişine şöyle bir bakınca; öncelikle yedekleme alanını ve bant genişliğini verimli kullanabilmek için veriyi deyim yerindeyse lime lime doğruyorsunuz. Bu iş o kadar küçük ölçekte gerçekleşiyor ki, gerektiğinde 16 KB’lık bir veriyi 4 KB’lık dört parçaya ayırıp sadece değişen parçayı saklayabilmeniz dahi söz konusu. Bunların bir kısmı makine çıkışında belirleniyor, kimisinin kaydı yedekleme ortamında tutuluyor.
Büyük verilerin ve çok hızlı işlemleri tetikleyen uygulamaların başında Bulut Bilişim uygulamaları gelmektedir. Çok yeni bir uygulama olmasına rağmen Bulut Bilişim uygulamaları kullanıcılar için fırsat eşitsizliğini ortadan kaldırmaktadır. Bununla ilgili olarak internette yayın yapan BT haber’in bir yayınında şu görüşlere yer verilmektedir: “…Bulut bilişim dünyada büyük bir yükseliş içine girdi. Bunun başlıca sebepleri arasında şirketlere sağladığı faydaların yanı sıra kavramsal olarak daha anlaşılır olmasının da yeri olduğu düşünülüyor. Bunun yanında yine ‘doğru zaman doğru çözüm’ mottosunun bulut sağlayan şirketler için gerçekleştiği görülüyor.”
IBM Türk Bulut Entegre Teknoloji Hizmetleri Satış Lideri Baran Erdoğan, bulutun geleceğini Türkiye’nin penceresinden şu şekilde açıklıyor: “Bulut bilişimin en önemli görevi yeni iş modelleri için bir ekosistem oluşturmasıdır. Bu iş modelleri hayatımıza katma değerli servislerle girecektir. Bu olmadığı zaman buluttan gelebilecek en değerli sonuçlara ulaşmamış oluruz. Sanallaştırmaya eğilim, yükselen bir ivme gösteriyor. Dünyada artık sanal sunucuların sayısının fiziksel sunucu sayısını geçmiş durumda olduğunu belirten Bizcon Teknoloji Uygulamaları Direktörü Arda Berkman, Türkiye’deki durumu şöyle yorumladı: “VMware gibi büyük oyuncuların hem sanallaştırma ürünlerine hem de pazara yaptıkları yatırımlar sayesinde sanallaştırmaya eğilim yükselen bir ivme gösteriyor. Sunucu başına kapasite kullanımına bakıldığında, teknolojiyi etkin olarak kullanan ülkelerde oran yüzde ellinin üstünde iken bu oran Türkiye’de maalesef halen yüzde 10’ları bile bulmadığı görülmektedir.”
Veri trafiğindeki hızlı artış teknolojik gelişmeleri tetikliyor
Kablosuz teknolojilerin kullanımının sağladığı en büyük faydalardan olan mobilite için kritik olan kullanım süresi, enerji verimliliği yüksek cihazların yaygınlaşması ile artacak, farklılaşan cihazlar da bu süreci destekleyecektir. Deloitte Türkiye Teknoloji, Medya ve Telekomünikasyon Endüstri Lideri ve Ortağı Tolga Yaveroğlu’na göre, RFID, NFC ve yeni nesil internet erişimi (4G/LTE) kablosuz teknolojilerin kullanımının yaygınlaşmasını sağlayacaktır. Avea Teknolojiden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Coşkun Şahin ise şunları kaydetti: “Dünya genelindeki mobil kullanım eğilimlerini incelediğimizde görmekteyiz ki, veri iletişimi oluşturduğu trafik yoğunluğu açısından ses ve SMS iletişimini geride bırakıyor. Veri trafiğindeki artış hızlanarak devam edecek.”
NFC (yakın alan haberleşmesi) teknolojisinden yararlanmak için her şeyden önce, bu teknolojiyle uyumlu bir cep telefonu gerekiyor. E-Güven Genel Müdürü Can Orhun, “Üreticilerden alınan bilgilere göre 2013 yılında her 5 cep telefonundan 1’i, 2017 yılında ise her 2 cep telefonundan 1’i NFC’li olacak” dedi.
Mobil veri trafiği beş yılda 35 kat artacak
Alcatel-Lucent Pazarlama Direktörü Barış Özkök’ün verdiği bilgilere göre, araştırmalar önümüzdeki beş yılda mobil veri trafiğinin 35 kat artacağını gösteriyor. Özellikle artan video talebinden dolayı çok yüksek miktarda veriyi anında iletecek ve kullanıcı deneyimini artıracak mobil bir teknolojiye ihtiyaç duyuluyor, bunu da 4. nesil mobil teknolojisi LTE (Long Term Evolution) karşılayacak.
Büyük verilerin ve çok hızlı işlemlerin artış hızını tetikleyen uygulamalardan bir başkası da Gerçek Zamanlı Veri İletişimidir. Gerçek zamanlı harita ve yer konumlama uygulamalarında kullanılan ve birçoğu uydu destekli sistemlerden elde edilen verilere dayandırılan Global Navigation Satellite System (GNSS) verileri dünyadaki veri trafiğini de oldukça fazla artırmaktadır. Bu uygulamaların yanı sıra gerçek zamanlı veri akışı tanımlaması içinde şu uygulamalar da yer almaktadır.
Gerçek zamanlı bir veri akışı sisteminde, indirilmekte olan veri içeriği indirme işlemi bitmeden işlenmeye başlanır. Popüler kullanım alanları şunlardır:
*Resimlerin kısmen gösterilmesi
*İnternetten müzik ve video gösterimi
*İnternetten canlı müzik veya video yayını
İlk başlarda Real Networks´ün öncüsü olduğu bu teknoloji, zamanla ASF ve WMA standartları ile Microsoft´un öncülüğüne doğru kaymıştır. Günümüzde, bilgisayarlara doğru yapılan canlı yayınlar için ASF, cep telefonlarına doğru yapılan canlı yayınlarda ise Real Networks´ün formatı kullanılmaktadır.
*Gerçek zamanlı veriye, gerçek zamanda erişebilir,
*İstediğiniz gerçek zamanlı raporları ana sisteminizde performans kaybı oluşturmadan alabilir,
*Veritabanınızı kesintisiz ve gerçek zamanlı olarak günceller ya da başka ortama aktarabilir,
*Gerçek zamanlı veri yedeklemesi yapabilir,
*Felaket durumlarında verilerinizi kullanmaya devam edebilir,
*Heterojen ortamlar arası veri kopyalama / yedekleme yapabilir.
Oracle GoldenGate, Yüksek Süreklilik ve Gerçek Zamanlı Veri Entegrasyon Çözümleri ile kritik uygulamaların sürekliliğini, erişilebilirliğini ve performansını artırmaktadır. Oracle GoldenGate’in teknolojisi, yüksek ölçekteki işlemleri destekleyen veritabanlarındaki yeni veya değişmiş verileri, farklı veritabanı sistemlerine saniyeden az bir sürede ve işlem bütünlüğünü koruyan bir şekilde iletir.
Bilgi Toplumu İçin Büyük Veriler ve Süper İşlemler Dönemi Neler Getirmektedir?
Süper Bilgisayarların Bilimin ve Teknolojinin Gelişmesine Katkıları
Dünyada süper bilgisayarların kullanıcılarına bakıldığında bunların; öncelikle üniversiteler ve araştırma kuruluşları olduğu görülmektedir. Bununla birlikte hava tahmini yapan kuruluşlarla sismik araştırmalar ve deprem uyarı çalışmalarında bulunan kuruluşların, ulusal savunma birimlerinin de çalışmaları içinde süper bilgisayar uygulamalarından yoğun biçimde yararlandığı görülmektedir.
Dünyada teknolojik gelişmeleri tetikleyen en önemli çalışmalar; matematik, fizik, kimya ve biyoloji gibi temel fen bilimleri alanında yapılmaktadır. Temel bilimlerde gelişme sağlanmadan teknolojide çığır açıcı buluşlar yapılamaz. Birçok insanın, teknolojinin kendi kendini geliştirmekte olduğu gibi düşüncesi sadece var olan ve bilinen icatların kullanım biçimlerinin gelişmekte olmasıdır. Buna en güzel örnek 20 yy. başlarında bulunan kuantum mekaniği kavramlarının yaklaşık 1950’lerde uydu sistemlerinde kullanılarak küresel konumlama sistemlerinin (GPS) geliştirilmiş olmasıdır. Bugün birçok otomobil ve benzeri araçlarda kullanılan yer gösterme (navigasyon) sistemlerinin temeli kuantum fiziği çalışmalarıdır. Benzer şekilde moleküler biyoloji çalışmaları, kimyanın temel bilimlerine dayandırılmaktadır. İşte bütün bu temel bilim uygulamalarında olduğu gibi son yılların en önemli araştırma çalışmalarından; Avrupa Birliğinin ortak projesi olan İsviçre’deki proton hızlandırma laboratuvarı çalışmalarından elde edilen veriler de süper bilgisayarlar ile analiz edilmektedir.
Temel bilimlerin gelişmesinde olduğu gibi teknolojinin gelişmesi veya teknolojideki uygulamaların analizinde de süper bilgisayarın kullanılması gittikçe yaygınlaşmaktadır. Bunlara en yaygın örnekleri A BD, Japonya, Almanya ve Çin gibi ülkelerde görmekteyiz. Bununla ilgili olarak teknoloji haberleri verilen web sayfalarında şu haberler yer almaktadır; “…ABD Enerji Bakanlığı, Titan’ın faaliyete geçmesi kapsamında Oak Ridge Laboratuvarı ve bir diğer laboratuvara 61 bilim ve mühendislik projesi devretti. Projelerin INCITE (Teori ve Deney Üzerinde Yenilik ve Yeni Bilgisayarcılık Etkisi) programı kapsamında gerçekleştirileceği ifade edildi.
Nvidia’nın GPU yetkilisi Scott, her ne kadar oldukça kapsamlı olsa da, Titan için belirlenen ana araştırma alanlarını şöyle sıraladı:
- Materyal bilim kodu: Bu araştırmanın amacı temel olarak atom seviyesinde materyalin incelenmesi ve özelliklerinin anlaşılması. Araştırma kapsamında yeni materyallerin nasıl inşa edileceği ve büyüklük, ağırlık gibi özelliklerinde nasıl üstün kapasiteye sahip olabileceği anlaşılmak isteniyor.
- İklim değişikliği: Bilim insanları, Titan’ın yapacağı hesaplamalar kapsamında iklim değişikliğinin nasıl yaşandığı, nasıl değiştirilebileceği ve değişimlere nasıl adapte olunabileceği gibi sorulara cevap bulmak istiyor.
- Biyoyakıtlar: Bu araştırmalarda, dallı darı gibi spesifik bitkilerin enzimler aracılığıyla nasıl etanole çevribileceği incelenecek.
- Nükleer enerji: Titan, fizyon ve füzyon tepkimelerini simülasyon haline çevirerek nötron akışını inceleyecek. Araştırmalar kapsamında daha güvenli ve temiz füzyon enerjisi türleri incelenecek, daha uzun süre kullanılacak, daha temiz yakıtlar ortaya çıkarılmaya çalışılacak.
- Yanma: Yakıt, yakıt tüketimi ve motorların çalışması süreçleri optimize edilerek, yakıtların daha temiz kullanılması adına çalışmalar yapılacak.
Scott, bir diğer önemli alanın ise astrofizik olduğunu belirtti. ABD’li mühendis ve işadamı, “Titan’ın araştırma yapacağı tüm alanlar gerçek dünya ve toplumlar için fayda elde edilmesi adına çok önemli... Tek elimizde olması gereken bizi bir adım ileriye taşıyacak süper bilgisayarlar” dedi.
Süper Bilgisayarların ve Süper İşlemlerin Ayırımını Nasıl Yapmalıyız?
Süper bilgisayarlar ile süper işlemler ayırımının yapılma zamanının geldiğini söylemek çok da yanlış bir görüş olmaz. Günümüzde bulut bilişim uygulamalarının yaygınlaşması ile sanal makinelerin (virtual engine) kullanım oranı, gerçek mekânlarda kurulu bulunan bilgisayar sistem sayısını geçmiş bulunmaktadır. Bu nedenle bir kullanıcı sanal olarak, sınırsız hesaplama gücüne sahip, sınırsız depolama alanına sahip bilgisayar ağını kullanma imkânına kavuşmuş bulunmaktadır. Kaldı ki bu uygulamaların bir benzerini kullanıcılar kendi yerel ağları içindeki bilgisayarları bir yazılımla paralel bağlayarak da gerçekleştirebilmektedirler. Bütün bu uygulama yetenekleri günümüz bilgisayar kullanıcılarına süper işlemler yapabilme yeteneği kazandırmaktadır. Dolayısı ile süper işlemler çağını gerçek anlamda yaşamaya başladığımızı söylemek yanlış olmaz.
Diğer taraftan kendi sınıfı (segment) içinde, artan rekabetçi yarış ile yeni süper bilgisayarların tasarımları ve üretimleri devam edecektir. Bugün için dünyada ilk üçte yer alan süper bilgisayarların ulaşmış olduğu, 33,86 ; 17,59 ve 17,17 petaflop hızlar bir iki sene içinde çok daha fazla artmış olacaktır. Bunun nedeni de paralel işlemcilerin kendi aralarında milyonlarca küme oluşturmasında matematiksel olarak bir sınırın olmayışıdır.
(Dünyanın en hızlı bilgisayarları sıralamasına göre Çin´den Tienhı-2 saniyede 33,86 petaflop işlemle birinci, ABD´den Titan 17,59 petaflop işlemle ikinci ve yine ABD´den Sequoia 17,17 petaflop işlemle üçüncü sırada yer aldı. CNN Türk, 17.06.2013)
Süper İşlemler Çağında Değişen Günlük Uygulamalar
Eğitim ve Öğretimin Sanallaşmasındaki Gelişmeler
Son 30 yıldan bu yana yaygın olarak kullanılmakta olan uzaktan eğitim, internet ortamında eğitim, sanal eğitim vb. isimlerle uygulanan eğitim teknikleri, süper işlemler çağında, internet erişimlerindeki veri aktarma hızının (band genişliği) 100 MB, 1000 MB hızlara erişmesi ile birlikte gerçek zaman boyutunda mobil cihazlar ile birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Öyle ki, akıllı telefonu veya bir tablet bilgisayarı olan kişi, birden fazla dil seçeneğine sahip sanal ortamlarda birden fazla video kaynağını aynı anda paylaşıma açabilmekte veya kullanabilmektedir. Benzer biçimde farklı ülkelerden öğrencilerin yer aldığı sanal sınıflarda öğrenciler kendi ana dillerinde sorular sorabilmekte bu sorular eğitmene anlık çeviri programları yardımı ile çevrilebilmektedirler.
Akıllı Kentlerin Kurulumu ve Yaygınlaşması
Süper işlemler çağı uygulamaları içinde en dikkat çekecek uygulama olarak, Akıllı Kent Uygulamaları gösterilebilir. Kendi enerjisini üreten atıklarını arıtabilen akıllı bina uygulamalarından başlayarak, akıllı su ve atık yönetimi, kent aydınlatması, kent trafiğinin düzenlenmesi, kent haritası ve kadastro bilgilerinin kent sakinlerinin kullanımına açılması, kente gelen gezginlerin kentle ilgili bilgilere kolaylıkla ulaşabilmesine değin birçok yerel yönetim uygulamasını mümkün kılan yine süper işlemler çağının bir ürünüdür.
Akıllı ve Etkileşimli Cihazlar
Başta akıllı telefonlar olmak üzere, internete bağlanabilen akıllı TV’ler, kullanıcı ara yüzü geliştirilmiş otomobiller, sağlık cihaz ve gereçleri de süper işlemlerin gelişimi ile kullanıcılarını tanıyabilmekte ve diğer cihazlar ile etkileşimli çalışabilmektedir. Örneğin akıllı telefonunuzla, akıllı TV’nizi veya akıllı otomobilinizi kontrol etmeniz mümkün olmaktadır. Benzer biçimde sağlık verilerinizi ölçen cihazlarınızdaki veriler akıllı telefonunuz aracılığı ile doktorunuza güncel olarak iletilebilmektedir. Benzer biçimde bilgisayar yeteneğine yakın yetenekle tasarımlanan akıllı telefonları terminal noktası gibi kullanarak, bulut bilişim uygulaması içine girerek en karmaşık işlemleri sanal makinelere yaptırmak da günümüzde mümkün hale gelmiş bulunmaktadır.
Etkileşimli, Özelleşmiş TV Yayıncılığı ve Oyun Ortamları
4. nesil hücresel telefon uygulamalarına geçilmesi ile birlikte, gerçek zaman boyutunda verilerin kullanılma yoğunluğu artmış olmaktadır. 2014 yılı içinde Türkiye’de de uygulamasına başlanacak olan 4. nesil mobil telefon uygulamaları, akıllı telefonlar üzerinde çalıştırılacak olan etkileşimli TV yayıncılığını uygulanabilir kılmaktadır. Etkileşimli TV tanımı kısaca, yayınlanmakta olan TV programları ile TV reklamları içinde kullanıcıların gerçek zaman boyutunda yer alabilmesidir. Kullanıcılar etkileşimli TV yayınlarına görüntü ve sesleri ile veya uygulanabilecek anlık anket ve sorulara katılmak sureti ile TV yayınlarının bir parçası olabilmektedir.
Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality) Uygulamaları
Daha çok akıllı kent, turizm ve navigasyon uygulamaları içinde yer alan artırılmış gerçeklik uygulamaları Bulut Bilişim uygulamaları ile çok daha ucuz ve erişilebilir olmaktadır. Bir mekanın, yapının, canlı organizmanın, bitki, hayvan ve insanın önceden tanımlanmış görüntülerinin, metrik, biyometrik özelliklerinin bir veri tabanında tutularak; bir kamera, fotoğraf makinesi vasıtası ile bu nesnelerin görüntülerinin algılanması sonrasında, o nesnelere ait bilgilerin veri ortamından ortamından hızlı biçimde kullanıcıya ulaşması artırılmış gerçeklik uygulamasıdır.
Bireysel İz Bırakma ve Bunların Sonsuzluk Varlığına Kavuşmaları
Bulut Bilişim uygulamaları ile bir kişiye ait bilgilerin (basit kişisel kimlik bilgilerinden başlayarak, eğitim, sosyal çevre v.b.g. hayatının birçok evresinde oluşabilecek görsellik ve ses içeren her türlü bilgiler) bir defa oluşması ve güncellemeleri ile ağ ortamında yer almasından itibaren sonsuza değin bulunabilir olmaktadır. Kişiler sonsuza değin bilinir olabilmektedir. Devletler sağ veya ölmüş vatandaşlarının bilgisini sonsuza değin saklamaktadır. Hatta süper güçler olarak tanımlanan bazı devletler yeryüzünde yaşayan insanların bütün bilgilerini sosyal paylaşım sitelerinden tarayarak elde etmekte ve bunları sonsuza değin saklamaktadırlar.
Her Durumu Kontrol Etmek Mümkün mü? Dünya, “İş Süreçlerinin 24 Saat Kontrol Edilmesi” Yeteneğine Ulaştı mı?
Bugün itibarı ile bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin iç içe yer aldığı Bilişim Teknolojilerinin iş süreçlerini 24 saat kesintisiz kontrol etme yeteneğine ulaştığını söyleyebiliriz. Bu nedenle, yukarıda yer alan soru başlığının cevabı; “evet, dünyamız özellikle son on yılda bilişim teknolojilerinde sağlanan gelişmelerle iş süreçlerinin 24 saat kesintisiz kontrol edilmesi yeteneğine ulaşmıştır!”
Bu cevaptan sonra asıl olan sorun, hangi uygulamalar için hangi çözümlerin belirleneceğidir. Günümüz bilişimcilerin ve bu disiplin içinde yer alan mühendisler için asıl olan, temel mühendislik sorunlarının çözümünden daha çok, var olan mühendislik çözümlerinin bir arada kullanılabilmesidir. Dolayısı ile burada mühendislik biliminin, farklı disiplinlerden elde edilen çözümleri birleştirme yeteneğinin öne çıkması söz konusu olmaktadır.
Bir iş sürecinin 24 saat kontrol edilmesi için gerekli olan;
*İş sürecinin sanal tanımlamasının, tasarımının yapılması,
*Uygun yazılım dili ile süreç akışlarının bilgisayar ortamında yürütülecek seviyedeki uygulama yazılımının hazırlanması,
*Gerekli uzman sistem veya yapay zekâ katmanlarının oluşturulması,
*Gerçek zaman boyutunda kullanılacak verilerin elde edilmesi ve işlenmesi,
*İş süreçleri için gerekli olan görsel ve fiziksel uygulamaları yöneten sistem bileşenlerinin oluşturulması, uygulama adımlarının bütünsel hale getirilmesi ile bir iş sürecini kesintisiz kontrol etmek mümkün olabilmektedir.
Son yıllarda oldukça ilgi gören ve inanılmaz hızlarda yaygınlaşan akıllı telefon teknolojisine baktığımızda bunların üretiminde, temel mühendislik uygulamalarında yeni icatların ortaya çıkmadığını sadece var olan uygulamaların birleştirildiğini görmekteyiz. Bu nedenle Steve Jobs’ın Apple markasını oluşturmadaki başarı hikâyesinin temelinde var olan teknoloji çok akıllıca kullanabilme deki ısrarı ve organizasyon kurulumunu görebiliriz. Temel mühendislik eğitimini yeterince almamış olan Steve Jobs’ın temel mühendislik alanlarında icatçı bir kişi olduğundan bahsetmek yanlış olacaktır. Onun asıl başarısı, var olan teknolojilerden tüketici beklentilerini karşılayacak yeni ürünlerin nasıl bulunacağına odaklanmasıdır. Steve Jobs, yıllar öncesinde bilişimciler için istenmeyen bir cümle olan, ancak yöneticilerin ve bilgisayar kullanıcılarının sık sık söylediği “bilgisayarın tuşuna basınca her şey karşıma gelecek mi?” sorusunun karşılığını bulabilecek yetenekte bilgisayar ve akıllı telefon mimarilerinin geliştirilmesinde öncü olmasıdır.
Bu sayının hazırlanmasında başvurulan kaynaklar:
1. http://www.bthaber.com/veri-depolama-yatirimlari-sanallastirma-ile-buyuyor/
Ekleme Tarihi: 11 Kasım 2012
2. http://www.bthaber.com/veri-trafigindeki-hizli-artis-teknolojik-gelismeleri-tetikliyor/
Ekleme Tarihi: 17 Haziran 2012
3. http://www.btnet.com.tr/61924-tekillestirme-dunyanin-verisini-yedege-alsin-ustune-bir-dunya-yeriniz-kalsin-ozel-haber.html
4.BT Haber - http://www.btnet.com.tr/79584-sirketler-buyuk-veriyi-nasil-avantaja-cevirebilir-analiz.html
5.http://www.btnet.com.tr/63505-idc-%E2%80%9Cdunyadaki-verinin-yuzde-1%E2%80%99inden-azi-analiz-ediliyor%E2%80%9D.html
6. Wikipedia, Süper Bilgisayar, http://tr.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCper_bilgisayar
7. Kaynak:yottabayt, http://tr.wikipedia.org/wiki/Yottabayt
8. Mustafa Çelik, Olağanüstü Makineler: Süper Bilgisayarlar
http://www.elektrikport.com/teknik-kutuphane/olaganustu-makineler-super-bilgisayarlar/7985#ad-image-0
9. BT Haber, http://www.btnet.com.tr/61924-tekillestirme-dunyanin-verisini-yedege-alsin-ustune-bir-dunya-yeriniz-kalsin-ozel-haber.html
10. Kaynak: Kadir Bekiroğlu, http://www.kadirbekiroglu.com/site/sap-bi.html
8. BT Haber, Akıllı Yazılımlarla Neler Yapabilirsiniz? http://www.btnet.com.tr/38511-akilli-yazilimlarla-neler-yapabilirsiniz-konuk-yazar.html
11. Kaynak: Koçsistem, İş Zekası; http://www.kocsistem.com.tr/tr/is-zekasi.aspx
12. Kaynak: Dr. Cengiz Acartürk & Doç. Dr. Kürşat Çağıltay, İnsan Bilgisayar Etkileşimi, http://ibe.bidb.odtu.edu.tr/node/76
